Tôi đi học bơi bởi 2 nguyên nhân sau đây:
- Nhiều bạn bè hỏi tôi có biết bơi không, và khi họ biết tôi đến từ Phú Yên mà không biết bơi thì họ khá ngạc nhiên vì Phú Yên là nơi có bờ biển đẹp.
- Nhưng đó chưa phải là nguyên nhân chính, nguyên nhân chính đi bơi là một phương pháp tốt để rèn luyện sức khỏe. Vì vậy tôi mạnh dạn mua một vé tháng có thầy dạy bơi.
Ngày đầu tiên được thầy yêu cầu tôi tập thở dưới nước và sau đó phán một câu “Những ông lớn tuổi kiểu này tay chân cứng đơ, học hai tháng chưa chắc gì biết bơi, và thầy bảo tôi đừng mua vé tháng tốn tiền, mua vé lẻ hàng ngày lên đây thầy dạy các em nhỏ và chỉ tôi luôn ”. Thầy đã có kinh nghiệm dạy người lớn tuổi như tôi và thực tế là ở đâu đó 2 tháng họ mới biết bơi và hình ảnh đó in đậm vào tâm trí của thầy và nó trở thành kinh nghiệm trong dạy bơi cho những người lớn tuổi.
Lại nói một chút về sự hình thành của kinh nghiệm:
Kinh nghiệm được hình thành khi chúng ta làm một việc gì đó lặp đi lặp lại nhiều lần có kết quả giống nhau, Hoặc được truyền thụ từ những người mà chúng ta tin tưởng, kính trọng. Từ đó não chúng ta sẽ hình thành một khuôn mẫu về vấn đề đó trong tìm thức.
Khi có một sự kiện xảy ra, đầu tiên hệ thống 1 (Hệ thống lười suy nghĩ) sẽ nhận diện xem có giống khuôn mẫu nào trong tìm thức không, nếu có chúng ta có xu hướng áp đặt sự kiện với khuôn mẫu đó, chính vì điều này chúng ta thường đưa ra các quyết định thiếu tính hợp lý dựa trên kinh nghiệm. Và nếu hệ thống 1 không tìm thấy bất cứ khuôn mẫu nào tương tự, lúc này hệ thống 2 (Hệ thống siêng năng) sẽ kích hoạt bộ não của chúng ta để phân tích vấn đề một cách logic, từ đó sẽ đưa ra các kết quả kỹ lưỡng và hiệu quả hơn.
Vậy làm cách nào để chúng ta tránh bị hệ thống 1 dẫn dắt. Có một cách hiệu quả là chúng ta luôn luôn cài đặt chế độ nghi ngờ rằng chúng ta có thể sai và luôn nghĩ lại trong bất cứ một quyết định nào, điều này dẫn đến hệ thống 2 luôn được kích hoạt để suy nghĩ thấu đáo mặc dù thông thường chúng ta không thích điều này vì bản chất con người thường lười biếng.
Trong thực tế chúng ta có thể gặp các trường hợp như các đồng nghiệp mới hôm qua đưa ra quan điểm là A cho một vấn đề, ngày mai cũng vấn đề đó đưa ra quan điểm là B. Nhiều người cho là “Ba Phải”. Theo tôi những người này phải rất được tôn trọng vì họ là những người cởi mở và luôn suy nghĩ lại những giải pháp của mình có phù hợp hay chưa.
Trở lại tình huống học bơi của tôi, kết quả là trong 1 tuần tôi có thể bơi ếch được 10m ở hồ nhỏ (Sâu 1.5m) và sang tuần thứ 2 tôi bơi được 25m ở hồ lớn (Hồ sâu 2m).
Tài liệu tham khảo:
- Tư duy nhanh và chậm (Daniel Kahneman)
- Tái tư duy (Adam Grant)